HET TESTAMENT VAN GATSE HILLES BUWALDA
ad sequentem
Op huijden den 6en Junij 1654 compareerden in den griffie Hoffs van Frieslandt Hille Rispens ende Ype Sierx Buwalda gesterckt met dr. Spitholt, exhibeerden sekeren orig. testamente ende versochten het selve ten registratie boeck der fideicommisses geregistreert te mogen worden, luijdende als volcht Int jaer ons Heeren Salichmaeckers Jhesu Christi een duijsent seshondert twee en veertich des 18en Novembris nae den olde stijle ist dat ick Gaetse Hilles Buwalda althans substitueerde ontfanger van Wonseradeel, overleggende de sekerheijt des doodts ende onsekerheijt van de selves uijre, voor mij genomen hebben van deser werelt niet te scheijden, sonder eerst te maecken dispositie van mijne tijtlijcke naegelatene goederen, bevelende daeromme mijn siele der grondtlose barmherticheijt Godts ende mijn lichaem d'aerdtsche begraeffenisse, verclare daeromme ick Testator universale erffgenaem tot alle mijne nae te latene goederen erffgenaem te institueren Hille Gaetses Buwalda mijn zoon bij Bauck Douwes in echte getogen ende andere sodanige meerdere kinderen als ick naemaels meerder salle mogen geraecken te susciteren, ende luenvenrie (?) mijn voorsnoemde soon althans alleen oldt aende cant van ses jaeren ut pupillari aetate mochte geraecken te versterwen, soo substituere ick Testator, pupillariter mijn beijde broeders Sierck Hilles Buwalda ende Sible Hilles Rispens ofte bij haer versterwen, haer kinderen ende descendenten, ende euenverre (?) mijn soon tot olderdom van van veertich jaeren mochte comen ende alsdan quam te sterven, ofte dat mijn soon kint ofte kinderen naeliet die oock sonder neergaende graed quamen te overlijden, in alle sulcke gevallen substituere ick Testator all weder in manieren als vooren, die voorsnoemde mijn broeders ende haer descendenten vulgariter om de goederen per fideicommissum van mij aff te comen op haer te devolveren, sonder dat ick will
tot enige tijden de goederen uijt mijn familie veralieveert te werden, dan gebiede deselve daerinne te verblijwen sonder dat deselve goederen tot enige tijden sullen mogen erwen ende versterwen op de graedt van mijn overledene huijsfrou om werckelijcke redenen mij daertoe moverende daeraff genoech can geblijcken door schriftelijcke dispositie bij mijn huijsfrouwe olders gemaeckt, ende evenwerre
die voorsnoemde conditie der geroerde substitutien geraeckt t' existeren, sullen mijn voorgemelte broeders ofte haer naecomelingen geholden sijn aen elcx van mijn suster Hansck Buwalda kinderen, die alsdan in levene bevonden mogen werden uijt te keeren de somme van twee hondert goude guldens Doch indien het gebeuren mochte dat beijde broeders vooren geroert voor mij quamen t'overlijden, ofte niet meer
oock in levene waeren ten tijde van de existentie der substitutie ende fideicommis meergedacht, alsdan will ick Testator dat bij versterwen van mijn kint, ende deselves kinderen sonder neergaende graedt, mijn broeders ende susters kinderen t' saemen ex vulgari te pupillari substitutione als verhaelt mijn goederen sullen genieten, doch comt alsdan te cesseren het praelegaet mijn susters kinderen hier vooren besproocken, ende sullen in voorige gevallen nochtans als een praelegaet mijn broeders beijde soonen nae mijn vader Hille Buwalda genaemt, elcx genieten twee hondert goud guldens met noch soo linnen als wollen clederen tot mijn lichaem behoorende, wille ende begere nochtans dat binnen de maendt sondt nae mijn overlijden uijtgekeert sullen worden uijt mijne nae te latene goederen dese naevolgende legaten als aende kercke van Tierckwert daer ick residere ende woonachtich ben tweehondert vijftich goude guldens item noch hondert goudguldens om deselve op verscheijdene tijden bij de administrateurs ofte armvoochden van Tierckwert voorsnoemd tot coop van brooden voor de armen geimploieert te worden, belaste noch mijn broeders ofte den gene die van haer in leven mach sijn, ofte bij haer
beijder versterven d'oldste van haer kinderen de summa van een hondert goude guldens uijt mijn goederen te besteden ad pios usus
gelijck ik haer mondelinge belast hebbe, legatere mijn dienstmaeghdt Aet Ages dr. in aensien van haer goede diensten eens vijftich caroli guldens, willende ick Testator dat mijn kint in sijn minderjaricheijt opgevoedet sall worden bij mijn naeste bloedtvrienden die van alles directie sullen hebben, sonder dat ick wille dat dat de bloedtvrienden van't kintsmoederskant sich daermede sullen hebben te bemoeijen; ordonnerende tot voormomber (?) van mijn soon die voorsn. Sible Hilles Buwalda, ofte bij sijn versterwen d'ander broeder, versoeckende deselve daertoe bij 't Gerechte geauthoriseert ende geconfirmeert te mogen werden, ende indien dese dispositie nae viguer van rechte niet
mochte bestaen, wil ick dat deselve effect sall sorteren ende als codicil donatio causa ant dispositie parentis inter liberos
gelijck deselve best nae rechte effect can sorteren, orconde ende in kennisse der waerheijt soo hebbe ick Testator Gaatze Hilles Buwalda dese selffs eerst verteeckent ende voorts als getuijgen versocht ende gebeden d'eersame Rijck Ariens vanden Bos (?) , Claes Tietes Baerdt, Dirck Dircx Wijnvercoper Jurien Jans, Epe Waetses, Jan Eelckes ende Hectorem Meinsma Advocat voorden Hove van Frieslandt om desen te
vertekenen 't welck alsoo op een tijt geschiet is tot mijn advocats huijs in Leuwarden. Actum ut Supra Onderstanden G. Hilles Buwalda
Rijck Arijens, C. Baerdt, Dirck Dirks Wijncoper, Jurijen Jansen, Eijppe Watses, Jan Eelckes ende H. Meijnsma met hun togen.
Nae gedaene codutie jegens en principale testamente verseeckert als boven is deesen daerinne bevonden te accorderen. In kennise van mij ondergeschreven deesen 6en Junij 1654
Sequenteren = Overgeven, in bewaring stellen.
compareerden = verschenen
exhibeerden = lieten zien
substitueerde = vervanger
dispositie = Ordentelyke bestelling ofte beschicking.
Susciteren = Opwekken (verwekken)
ut pupillari aetate = Op jeugdige leeftijd ?
pupillus= onmondige wees
vulgariter, vulgo = in de volkstaal
devolveren = afwentelen
veraliveren =? moverende =bewegende
substitutie =In de plaets-stelling, onderstelling, erf-making.
cesseren=Ophouden, eyndigen.
prelegaet =Voor-uyt-making.
imploieren=emploieren
Besteden, aanleggen, besigen, aanwenden.
ad pios usus = naar vroom gebruik
voormomber = voogd
conformeren =vergelijken
codicil=Een soorte van uytersten wille sonder erven ofte onterven.
donatio causa ant dispositie parentis inter liberos= gift ter sake van de ouderlijke beschikking naar vrijheid ??
Actum ut Supra=Gedaan als boven
Pupillariter substituere= by uyterste wille sijn jonge Kinderen vervangen