Buwalda Stapert

 

Buwalda-Stapert  Hemdijk 5 (Buwalda Stapert)

 Jonkershuizen Stem 27 Huis 102 Hemdijk 5 (Buwalda Stapert)

Wie woonden op deze boerderij en wie waren eigenaar.
Van oudsher woonden er de adellijke families 
Bualda

  • Uit onderzoek bleek dat in het begin van de zestiende eeuw (1543) op stem 27 woonde Sibolt Foekez te Bualda deze trouwde met Jayts Haersma, zij behoorden beiden tot de edelen.
  • Zij werden in 1546 opgevolgd door hun zoon Tyaerdt Sybolts te Bualda deze trouwde met Syurdtke Wiblerts Rispens.
  • Hun zoon Ulbe Tiaerts van Buwalda, trouwt 1.met NN.Lieuckema, 2 met Bauck Hanses Stapert. Deze wonen in 1570 op stem 27.
  • Saecke Ulbes Buwalda, zoon uit het 2e huwelijk, was de opvolger in 1640 hij was eigenaargebruikers en ongehuwd.
  • Ulbe Auckes Homminga, geb.1622, dijkgraaf van Imswolderhem, in 1670 gebruikermede-eigenaar van Stem 27, trouwt in 1657 met Botke Bottes Saarda.

Uit dit huwelijk.

  • Siouckien Ulbes Homminga,1684 eigenaar2/5 deel van stem 27,  trouwt 1684 met Andries Douwes Donia, overleden te Tjerkwerd 2 Mei 1707 oud 54 jaar.
  • Douwe Andres Donia was in 1725 gebruiker van stem 27.

  

Samenvattend woonden op Buwalda Stapert.

  •    1543 tot ? Sibolt Foekes van Buwalda en Jayts Haersma
  • ? tot 1570 Tiaert Sybolts van Buwalda en Syurddtke WibetsRispens.
  • 1570 tot 1640Ulbe Tiaerts van Buwalda en Bauck Hanses Stapert en hun kinderen.
  •  1640 tot 1664.Saecle Ulbus Buwalda ongehuwd, heeft het alliantiewapen Buwalda en Stapert laten inmetselen opstem 27
    • dinsdag 17 januari 2006
      Het Alliantiewapen dat in 1640 door Saeckle van Bualda als eigenaar en gebruiker werd ingemetseld. Met dit alliantiewapen wordt het huwelijk van zijn ouders Ulbe Tiaerdts van Bualda en Bauck Hansens Stapert in ere gehouden (foto van J.Y. Galama)

De adellijke familie Buwalda stierven begin achttiende eeuw uit. Een der laatsten Hille Gatzes Buwalda 1641 - 1660 liet het grootste deel van Buwalda Stapert na aan Reyner Jans uit een boerengeslacht te Schraard.
Na 1664 komen we geen Buwalda's meer tegen op Bualda Stapert.

 De volgende bewoners stammen wel af van de Buwaldas

  • 1664 tot 1684 Ulbe Auckes Homminga trouwde met Botke Bottes Saarda zoon van  Aucke Siuwckes Homminga en Sjoerdtje Ulbes Buwalda. Sjoerdje is een dochter  uit het 2e huwelijk van Ulbe Tiaerts van Buwalda en Bauck Hanses Stapert.  zij trouwde in 1684  met Aucke Ulbes  Homminga,
  • 1684 tot 1707 Siouckien Ulbes Homminga en Andries Douwes Donia.
  • 1707 tot 1725.Douwe Andries Donia. en Siouckien Ulbes Homminga
  • 1725 tot 1758 Douwe Andries Donia en Claaske Sipkes Adema.
  • 1758 tot 1779.Hiltje Douwes Donia  in 1e huwelijk met Gerrit Durks Hollander
  • 1779 tot 1780.Weduwe Hiltje Donia
  • 1780 tot 1826. Hiltje Douwes Donia. En in 2e huwelijk met Laas Hepkes van der Zee,en zijn broer Hyltje Hebkes van der Zee en Tjerkjen Jans Taekema geh 27 Jan 1811 Hyltje Hebkes van Zee overleed op 10 Nov. 1827 in Tjerkwerd zijn broer  Laas Hebkes van der Zee overleed 7 Juni 1826 in Bolsward.
  • 1826 tot 1832. Hyltje Hebkes van der Zee en Tjerkjen Jans Taekema.

Daarmee kwam een einde aan verwantschap Buwalda's, Homminga's en Donia's.  De eerste familie die we daarna tegenkomen zijn de erven  Hyltje Hepkes van der Zee.

  • 1832 tot 1845. Waren eigenaars gebruikers  de nog in leven zijnde kinderen van Hyltje Hebkes van der Zee en Tjerkjen Jan Taekema. Hebke, Trijntje, Antje, Laas, Johannes, Oeke, Dirk en Marijke. Mogelijk waren er verschillende vertrokken , in elk geval Hebke bleef er boer.
Op 27 Januari  1811 trouwde  Hyltje Hepkes van der Zee met Tjerkje Jans Taekema, dochter van Jan Durksen Antje Harmens ik neem aan dat zij toen op Buwalda Stapert kwamen wonen.Zijn broer Laas Hebkes van der Zee en Hiltje Douwes Donia waren kinderloos.
Hyltje was in Napoleons tijd adjunct maire in de gemeente Tjerkwerd en een deftig man.
Er werden  10 kinderen geboren de oudste Hepke Hyltjes werd geboren op 2  Maart 1812, deze trouwde op 29 April 1837 met Sybrigje Syberns Bijlsma. 
Na het overlijden van Sybrigje op 8 Oktober 1839  hertrouwde Hepke Hyltjes van der Zee op 20 November 1841 met Baukje Fongers Huitema.
Uit het eerste huwelijk werd op 20 April 1839 één zoon Hyltje geboren.
Uit het tweede huwelijk werden zeven kinderen geboren Siebregje 14 September 1842,Johanna 29 Oktober 1843, daarna vertrekt het gezin naar de Nieuwmarkt Café de Beurs in Bolsward. De andere vijf kinderen werden in Bolsward geboren.
  • De eerste bewoner die ik daarna tegenkom is Johannes Bleeker geboren in 1806,  deze woonde er met zijn moeder Trijnte Jans de Boer weduwe van Pieter Jan Bleeker zij verlaten  op 12 mei 1850 de boerderij. De boerderij was toen al eigendom van Ysbrand Klazes Galama.

  • Op 12 mei 1850 komen er wonen Bauke Johannes Siemonsma, geboren op 11 januari 1802 te Ferwoude en trouwde op 15 mei 1825 met Marijke Rinderts Jilders. Bauke overlijd op 4 September1870. 
  • Marijke blijft er wonen met haar kinderen.
  • Op 12 mei  1879 verlaat zij de boerderij en word opgevolgd door haar zoon Johannes Baukes Siemonsma geboren op 24 december 1827, gehuwd op 26 April 1879 met Nieskje Hessels van der Werf geboren te Tirns op 18 juni 1832 en  overleden te Bolsward op 28 Mei 1902. 
  • Johannes komt te overlijden op 27 februari 1894, Nieskje verlaat dan op 5 mei 1894 Jonkershuizen. Zij hadden geen opvolgers 
    Het is dan nog steeds huis 102.
    dinsdag 17 januari 2006 (4)
    De oorspronkelijke boerderij Buwalda Stapert (foto van J.Y. Galama)
  • Op 12 mei 1894 komen er wonen Theodorus  Sible Westendorp geboren te Workum op  8 september 1867, hij trouwde op 5 mei 1894 Wietske { Hedwiges} Haye's van der Werf geboren op 27 november 1870 eveneens te Workum. In mei 1920 verlaten Theodus Westendorp en Wietske van der Werf.zij gaan dan wonen in Blauwhuis.Ook dit echtpaar had geen opvolgers.
Theodorus Westendorp was raadslid in de gemeente Wonseradeel. Na het vertrek van Jonkershuizen liet hij Blauwhuis een nieuw woonhuis bouwen op het grondgebied van de gemeente Wonseradeel. Hij kon daardoor raadslid blijven bij de gemeente Wonseradeel.
  • Op 11 december 1919 koop Durk Jacobs Galama  en zijn moeder Hidje Durks de Boer Buwalda Stapert van de Stichting Coopersburg te Akkrum.
  • Op 4 mei 1920 trouwde Durk Jacobs Galama met Grietje Sikkes Hettinga en komen die zelfde maand wonen op Buwalda Stapert. Zij blijven er boeren tot12 mei 1955 en hebben er dan precies 35 jaar gewoond. Hun acht kinderen werden er geboren.
    dinsdag 17 januari 2006 (2)
    het gezin Durk Galama en Grietje Hettinga in 1946 b.g.v hun 25 jarig huwelijksfeest in 1945. (foto van J.Y. Galama)
  • Het bedrijf wordt dan overgenomen door hun zoon Sikke met Teatske Jorna.

Himdyk (14)Het oude woonhuis afgebroken in 1957 (foto J.Y. Galama)

Himdyk (15)Het oude woonhuis afgebroken in 1957 (foto J.Y. Galama)



Eigenaren.

Vanaf 1543 tot ongeveer 1728 waren de Bualdas, Homminga's en Donía's eigenaars en gebruikers. In 1811 werden mede eigenaars en bewoners Hieltje Hepkes van der Zee en  Tjerkje Jans Taekema. In 1832 nam zijn zoon Hepke Hieltjes van der Zee en Sybrigje Sybrens Bijlsma het bedrijf over. Deze was er boer  tot 1844. 
In 1850 was eigenaar Ysbrand Klazes Galama en Ytje Jans Siemonsma.Waarschijnlijk heeft hij de boerderij al in 1844 in eigendom verkregen.
De eigenaar Ysbrand Klazes Galama overleed  op 24 April 1873 en zijn echtgenote drie weken later op 12 Mei 1873.
Bij akte van scheiding werd de eigendom toegewezen aan Ytje Egberts de Jong een kleindochter van Ysbrand Klazes Galama en Ytje Jans Siemonsma.
Ytje trouwde later met Carolus Gerardus Loduvicus van Wensen.
Op 16 September 1908 verkoopt Ytje Egberts de Jong de boerderij met 31.14.90 HA weiland aan de Stichting Coopersburg te Akkrum.
Ook de naastgelegen boerderij, ook haar eigendom, werd gelijktijdig verkocht aan dezelfde Stichting als geldbelegging en zekerheid van haar doelstelling.
Bij akte van 11 December1919 verkoopt de Stichting Coopersburg te Akkrum  beide boerderijen.
De Boerderij Buwalda Stapert werd gekocht door mijn vader Durk Jacobs Galama en zijn moeder Hidje Durks de Boer.
Na het overlijden van Hidje Durks de Boer in 1936 neemt mijn vader Durk Jacobs Galama haar gedeelte over. Daarna werden nog twee percelen bijgekocht 
Tijdens de oorlogsjaren van 1940 1945 werd het geheel verkocht aan de firma Theodorus Niemeijer tabaksfabrikanten te Groningen voor geldbelegging.
Bij akte van 2 maart 1950 koopt Durk Jacobs Galama het geheel terug van de firma Theodorus Niemijer.
Hij blijft eigenaar tot 1955,daarna samen met zijn zoon Sikke Galama geleidelijk werd deze zelf eigenaar tot 1969 Tsjeerd Haarsma.koopt dan de boerderij. In de loopt der jaren gaan de eigendommen over op hun zoon Theo Haarsma.

Het oude woonhuis afgebroken in 1957 (foto J.Y. Galama) (foto J.Y. Galama)

dinsdag 17 januari 2006 (3)(foto J.Y. Galama)

In de loop van de jaren werden de gebouwen aangepast en gemoderniseerd aan de eisen van die tijd. Het woongedeelte werd in 1957 geheel afgebroken en door een nieuw vervangen.De oude gevelsteen uit 1640 van Buwalda Stapert die tot die tijd altijd in de voorgevel zat, werd bewaard en opnieuw ingemetseld naast de hoofdingang van het woonhuis.

 

Himdyk (13)
De oude gevelsteen

  • In 1969 verlaten Sikke Galama en Teatske Jorna Jonkershuizen en gaan zich vestigen op een nieuw gekochte boerderij in Schettens.
  • Gebouwen en land werden gekocht door zwager Tsjeerd Haarsma en onze oudste zuster Petronella Galama. 
  • Het land werd door hen in gebruik genomen en het woonhuis verhuurd aan Jan en Ieneke Dijkstra van der Meer, 
  • daarna aan Pastoor Hendrik en zijn huisgenote Manna.
  • In 1974 werden er boer Theo en Thea Galama.

 

BUWALDABUREN 27

"Buwalda- Stapert"

108 Pondematen.

Per 1798 nr. 46, Per 1845 nr. 42, later nr. 63, 69, 102, 84, 5.

Jaartallen eigenaars gebruikers van 1543 tot 2007

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1543- ?. Sybolt Fockes te Bualda + Jayts Haersma  geh. 1543                       Eigenaar / gebr.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 ?- 1570 Tyaerdt Sybolts te Buwalda + Sjoerdtje UlbesdrRispens.              Eigenaar /gebr                          

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1570-1640 Ulbe Tiaerts van Buwalda overleden 6 Aug. 1606

1e huw. N.N. van Lieckema

2e huwBauck Hanses Stapert.

Met hun kinderen na het overlijden uit het 1e en 2e huw. tot 1640                Eigenaars/gebr.                                                                                                           

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1640-1664 Saecke Ulbes Buwalda.                                                                 Eigenaar/gebr.

Ongehuwd zoon uit het 2e huw. van Ulbe Tiaertss van Buwalda en Bauck Hanses Stapert. Saecke plaatste het Alliantiewapen in de voorgevel van Buwalda Stapert.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1664-1684 Ulbe Auckes Homminga + Botke Bottes Saarda.geh.4 April 1657.Eigenaar/gebr.

Ulbe Auckes is een zoon van Aucke Siuwckes Homminga en Sjoerdtje  Ulbes Buwalda

Sjoerdtje Ulbes is de jongste dochter uit het huwelijk van Ulbe Tiaertss van Buwalda en Bauck Hanses Stapert.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1684-1707 2/5 Siouckien Ulbes Homminga + Andries Douwes Donia.  Mede Eigenaar /gebr

geh. 18 Okt. 1684.  

2/5 Sioerdtke   Ulbes Homminga + 1e huw Sierck Ypes Buwalda. geh. 5 Nov. 1677.

Siouckien en Sioedtke zijn zusters, dochters van Ulbe Tiaertss van Buwalda en Bauck Hanses Stapert.

2e huwJacobus Munnickhuis

1/5 Bauckien Sioerdtke Palsma-Homminga

Bauckien Kleidochter  van Aucke Siuwckes Homminga en Sjoerdtje  Ulbes Buwalda

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1707-1725.Siouckien Ulbes Homminga + Douwes Andries Donia.                   Eigenaars/gebr.

Douwe Andries Donia  zoon van  Siouckien Ulbes Homminga  en  Andries Douwes Donia.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1725-1758.1/2 Douwe Andries Donia + Claaske Sipkes Adema.             Mede eigenaar/ gebr.

geh. 10 Febr. 1725.

Claaske Adena dochter van Sipkes Sipkes Adema en Hiltje Ates          

1/4 Andries Douwes Donia

1/4 Sipke Adema

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1758-1779 1/2 Hiltje Douwes Donia  + 1e huw Gerrit Durks Hollander  Mede eigenaars /gebr.

geh. 6 Nov. 1758

1/2 Baaye Douwes Donia + 1e huw.Reyn Johannes 29 Aug. 1750’

Hiltje en Baaye zijn zusters, dochters van Douwe Andries Donia + Claaske Sipkes Adema

2e huw.Watse Wibes van der Pol geh. 16 Juni 1764

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1779-1780

1/2 Weduwe Hiltje Douwes Donia                                                           Mede eigenaar/gebr.

1/2 Trijntje Reins  dochter van Baaye Douwes Donia en Reyn Johannes

en Wybe Watses van der Pol zoon van  Baaye Douwes Donia en Watse Wibes van der Pol.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1780-1826

5/6 Hiltje Douwes Donia + 2e huw.Laas Hepkes van der Zee.                 Mede eigenaar/gebr

geh. 2 Dec. 1780 Hiltje overleed voor 1826 Laas 7 Juni 1826 te Bolsward

1/6 Wybe Watzes van der Pol

Hyltje Hebkes van der Zee + Tjerkjen Jans Taekema geh.27 Jan. 1811

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1826-1832

1/2  Hyltje Hebkes  van der Zee  + Tjerkjen  Jans Taekema                     Mede eigenaars/gebr.

Hyltje  Hebkes overleed 10 Nov. 1827 Tjerkjen Jans 17 Mei 1832                       

1/2  Jan Douwes Dijkstra

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1832-1845

31 bund. : Erven Hyltjes Hebkes van der Zee                                           Mede eigenaars /gebr.

Hepke, Trijntje, Antje, Laas, Johannes, Oene, Dirk, en Marijke

Hepke  Hyltje van der Zee vertrok in 1844 naar Café de Beurs in Bolsward )

bund. : Jan Douwes Dijkstra

1844- 1879 Ysbrand Klazes Galama +Ytje Jans Siemensma  geh. 29 Mei 1812     Eigenaar 

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1845-1850

Johannes Pieters Bleeker

met  zijn moeder Trijntje Jans de Boer wed.van Pieter Jan Bleeker.                         Huurders

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1850-1879.

Bauke Johannes Symonsma + Marijke Reinders Jilders  geh. 27 Mei 1835.            Huurders                                                                                                                                           

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

In  1879 erft Ytje Egberts de Jong  deze boerderij.                                                    Eigenaar

(kleindochter  van Ysbrand Klazes en Ytje Jans Siemensma  )

1879-1894.

Johannes Baukes Symonsma + Nieske Hessels van der Werf.geh. 26 April 1879.  Huurders                                                                                                                                

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Op 16 Sept. 1908 koopt Stichting Coopersburg te Akkrum Buwalda  Stapert van  Ytje Egberts de Jong

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

27-6-1894 Theodorus Sibles Westendorp + Wytske  Hayes van der Werf. geh. 5 Mei 1894 Huurders tot  1-5 1920.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Op 11 December  1919 kopen Durk Jacobs Galama en Hidje Durks de Boer, weduwe van Jacob Michiels Galama de boerderij van Stichting Coopersburg te Akkrum.

1-5-1920 Durk Jacobs Galama + Grietje Sikkes Hettinga. geh.4 Mei 1920.

Tot 12 Mei 1955 blijven zij er boer en  op 16-1-1956 vertrekken zij naar Blauwhuis.

P.S. In 1940 verkoopt Durk Jacobs Galama de boerderij aan N.V. Theodorus Niemeijer te Groningen  en in 1950 terug gekocht

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

12 Mei 1955 Sikke Durks Galama + Taetske Bauke Jorna tot  29-4-1969       Eigenaar/gebr.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1969-1974 Tjeerd Haarsma + Nellie Durks Galama                               Eigenaars gebruikers

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

20-5-1969 Jan Dijkstra + Ineke van der Meer tot 15-3-1972               (  Huurders woonhuis )

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2-10-1972 Jozef Hendriks, Pastoor Par.Blauwhuis tot  12-11-1973      ( Huurder woonhuis )

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

31-10-1974 Theodorus Haarsma + Tjitje Hayes Galama             mede eigenaars/  gebruikers

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Samengesteld door J.Y.Galama .Gegevens uit het Genealogisch jaarboek 1989  van Paul Noomen en het Fries Historischarchief  van Tresoar Leeuwarden.

 Hier en daar heb ik mijn twijfels

 HOYTEMA  STINS

 


kaartje2

Hoytema State
 
 

STEM 29. HUISNR 44

  • In het begin van de 17 eeuw erfde  Auck Hoytema de "Stins" van haar ouders Homme van Hoytema  en Siu Oenema te Bualda, die in 1596  waren. Auck Hoytema trouwde met Sibolt Taeckes Ockema. Zij waren in 1640 eigenaars gebruikers.
  • Hun zoon Homme die hen op stem 29 opvolgde noemde zich Homme Hoytema van Ockema.Boven de poort van de boerderij, die naar hem Hoytema Stins werd genoemd, liet hij in 1660 een wapensteen inmetselen waarop in een nieuw wapen Hoytema van Ockema de oude wapens Hoytema en Ockema werden gecombineerd.
  • In 1670 was de  Stins nog in bezit van Homme Hoytema van Ockema en werd de boerderij door hem zelf gebruikt.De Hoytema's speelden een actieve rol in het katholieke leven van die tijd, zij verleenden onderdak aan in het geheimwerkende katholieke geestelijken, vandaar uit verzorgde een Jezu�et in de wijde omgeving de zielzorg.
  • Nog in 1779 herinnerd op stem 29 een achter bedstede deuren een verborgen kapel met huisaltaar aan de geloofs standvastigheid van de Hoytema's.Tot de dag vandaag is een uit deze verborgen kapel afkomstig houten Nood Godsbeeldje bewaardss gebleven bij de  nazaten van Hieltje Hepkes van der Zee  buurman van de Hoytema Stins en ook boer op Jonkershuizen. Het betreft een laat middeleeuwse Pi�ta of "Nood Godsbeeldje ", een beeldje dus van de Maagd Maria met het dode lichaam van haar Goddelijke zoon op de schoot..In begin 1800 is het huis nummer 44 geworden.

 Noodgodsbeeldje

Wie woonden daarna op Hoytema Stins.

  • hBij de volgende volkstelling in 1843 woont op Hoytema State Djurre Hanzes Zijsling, geboren 13 Juli 1813,getrouwd met Tjerkje Oeges Breeuwsma.
  • Zij blijven er wonen tot 1 Mei 1876 en worden dan opgevolgd door hun zoon Hans Djurre Zijsling, getrouwd met Wopkjen  Rusticus.Deze blijven er maar 7 jaar wonen en vertrekken op 1 Mei 1883.

HET IS DAN HUIS NUMMER 65 GEWORDEN.

  • Op 12 Mei 1883 komen er wonen de familie van der Wey, zij komen van de buurtschap "de Kie" onder Greonterp.Dit gezin bestond uit de volgende personen.Rients Taekes van der Wey geboren te Friens op 21 Februari 1854 gehuwd met Jiskjen Asma geboren te Terkaple op 1 April 1855.
Hun kinderen:
    • Regina, geboren te Greonterp, 4 Mei 1876.
    • Grietje, geboren te Greonterp, 22 November.1878
    • Namle, geboren te Greonterp, 28 Juni  1881.
    • Reinskje, geboren te Tjerkwerd, 22 Juni 1883
    • Aaltje, geboren  te  Tjerkwerd, 23 Februari.1885
    • Taeke, geboren  te  Tjerkwerd, 13 September.1887
    • Teatske, geboren te Tjerkwerd, 16 September 1889
    • Gerben, geboren te Tjerkwerd, 8 September. 1890.
    • Willem, geboren  te Tjerkwerd, 16 Juli 1892.
    • Baukje, geboren  te Tjerkwerd, 22 Februari 1894
    • Sjouke, geboren  te Tjerkwerd, 29 Augustus.1897
  • Op 20 April 1899 wordt het geheel publiek verkocht, het is dan in huur bij Rients Taekes van der Wey.Het huis nummer is dan 104. Op 7 Mei 1900 vertrekt het gehele gezin naar Teerns.Of de boerderij daarna nog bewoond is niet bekend in 1906 werd Hoytema Stins afgebroken en de terp afgegraven. Bij het afgraven van de terp, werd 'n menselijk skelet gevonden in zittende houding. 
  • De plaats werd dichterbij de Hemdijk weer opgebouwd nu Hemdijk 1
Wapensteen van de Hoytema's
Wapensteen van de Hoytema's

Het Waltaslot of Waltastins is waarschijnlijk rond het einde van de 15e eeuw gebouwd.

In 1331 werd er door twee burgers  een klacht ingediend bij de bischop van Utrecht Jan van Diest. Er waren twee paarden gestolen door ene Walttitus van Tjerkwerd geholpen door zijn broer Here ook van Tjerkwerd. De pastoor van Tjerkwerd kreeg de opdracht de beide heren te vermanen. De paarden moesten binnen drie dagen terug bij de eigenaars zijn en de schade moest vergoed worden. Werd er na twee maanden niet aan dit vonnis voldaan dan moest de pastoor de banvloek over de dadders uitspreken. De vermaning van de pastoor had niet het juiste resultaat want het interdikt werd uitgesprokenover de parochie van Tsjerkwert. Twee jaar later vermaande de bosschop de pastoor, want er werden mensen kerkelijk begraven door een priester en dat was streng verboden.

NR146
Het Walta-Slot

    Rond 1400 woonde er in Tjerkwerd ene Tjerc Walta  die samenspande met graaf Albrecht uit Holland tegen de Friese vrijheidstrijdders. Hij kreeg daardoor het dagelijks bestuur over Tjerkwerd. Deze Tjerc was een uitgesproken vetkoper. De vetkoepers kregen hun naam van de Norbertijner monniken die vetweiders waren. Tjerc heeft zijn macht eerst vergroot met andere dorpen, maar algauw moesten de vetkopers de wijk nemen naar Holland.
     Een dochter van deze Tjerc Walta Ebel was haar naam, huwde met Tjerck Juwinga. Zij kregen een zoon Tjerc Tjercks, die de Walta-state van zijn moeder overnam.
Samen met de beruchte Iglo Galama belegerde hij Workum. Uit de stad werd een tegenaanval gedaan, Iglo stierf bij deze aanval. Tjerck Walta en Jiuw Jiuwinga wisten verkleed als prieters te ontkomen.
    Hij heeft ook verschillende vechtpartijen tegen de Jongema's ondernomen. Tjerck belegerde Edo van Jongema, die verstopte zich in de toren van Kornjum.Tjerck probeerde hem uitteroken. Dit mislukte doordat Jongema hulp kreeg van buitenaf.
    Een andere keer beroofde hij Franse kooplui van 1200 florenen, die ze net in Bolsward hadden laten slaan. Volgens Tjerck waren ze vals. Nu had geld dat in Bolsward en Sneek geslagen werd niet zo'n goede naam, maar Tjerck dacht meer aan zijn eigen portemonnee, dan dat het geld vals zou zijn. Toen Tjerck de kooplui vrijliet, klaagden deze in Bolsward en Sneek over het hun aangedane onrecht. Een bende Franekers en Snekers togen naar Tjerkwerd en verwoesten het slot.
    Als hoofd van de vetkopers leverde hij later alweer een veldslag die hij verloor, en raakte daarbij gevangen, maar wist zich weer vrij te kopen. Daarop heeft hij een paar jaar in overijsel gebivakeerd. Daar leverde de hertog van Saksen Maximiliaan, maar moest hij zelf zien te veroveren. Deze manschappen kregen geen soldij, maar waren vrij in plunderen. Over ijs kwam Tjerck in Friesland binnen. Sneek en Sloten te veroveren mislukte. Toen op naar Bolsward , daar bracht hij de Schieringers wel verliezen toe. De schierengers in het nauw gebracht boden de Hertog van Saksen aan dat zij hem erkenden als hun heer, als die het met het plunderen een beetje zou schikken. Dit werden zij eens. Tjerck verliet de Hertog en keerde zich tegen hem. Een belegering van Franeker tegen Albert van Saksen mislukte door de hooitijd. Omdat het hooi van het land moest, togen de boeren uit het leger naar huis. Tjerck Walta moest vluchten en er werd beslag gelegd op zijn bezittingen.
Tjerck ging in ballingschap bij de Bourgondiers. Deze partij steunde Karel V en deze overwon ten langen leste (1533), zodat Tjerck weer naar huis kon en zijn bezittingen weer beheerde. Hij werd Grietman. Zijn laatste jaren heeft hij in vrede doorgebracht in zijn opnieuw opgebouwde Walta-Slot.

    Tjerck was getrouwd met Tieth van Herema, zij kregen een zoon Johan , die ook grietman van wûnseradiel geweest is.
Johan zijn zoon Goslick noemde ziich Herema en trouwde met Wyts , een dochter van Watse van Cammingha, heer van Ameland. Zij kregen een zoon Johan Goslick die op het walta slot woonde. Doordat de zoon van Johan Goslick Watse van Cammingh. Dit was ook weer een Watse van Cammingha. Watse en zijn vrouw Rixt van Donia woonden rond 1600 op het slot. Van hen is het monument in de kerk onder de trap.
Watze van Cammina (geboren in 1602) trouwde op 12-05-1648 te Beetgum met Rixt van Donia (geboren in 1620).
Zij kregen drie kinderen:
    1 Bieuwke van Cammingha (V)(* 1650 te ? +1650 te ?)
    2 Franciscus Duco van Camminga (M)(*1653 te Tjerkwerd)(+ 11-11-1680 te Menaldumadeel)
    3 Ebella Dodonea van Camminga (V) (*1655 te Tjerkwerd) (+16-08-1670 te Tjerkwerd).
Watze vernieuwde het gebouw in 1658.
Watze overlijd in 19-11-1668 te Tjerkwerd.
Franciscus Duco van Camming huwde op 14-12-1679 te Menaldum met Lucia ( Loets) van Aylva .

    De vroege dood van hun drie kinderen was aanleiding om een groot grafmonument in de kerk te Tjerkwerd op te richten.
in 1808 lezen we "Daar de graftombe in het kerkchoor te Tjerkwerd, die te gissen uit de overblijfselen der wapens daarop in 1796 overgelaten, tot de familie Camminga of Donia heeft behoord, geheel vervallen is en dreigt in te storten, worden rechthebbenden opgeroepen om zich aan te melden tot herstel, daar anders tot amoveering zal worden overgegaan."

    Na de dood van Rixt kwam het slot in handen van de familie van Schwartzenberg, omdat Rixt familie van de Schwartzenbergers was.Erfgenamen waren: Isabella Susanna Zu Schwartzenberg en Helena Maria Zu Schwartzenberg.
In 1772 woonde op het walta-slot een weduwe Carlson. Haar eigen naam was Isabelle van Swartzenberg, afkomstig van Beetgum. Zij was getrouwd geweest met Gustaaf een natuurlijke zoon van koning Karel 10 van Zweden. Deze Gustaaf kreeg van zijn vader de titel Graaf van Carslson.

    Op 20 december 1791 werd de "heerlijke sathe en landen Waltha-slot of sathe, groot 98 pondematen te Tjerkwerd, met arbeidsmanswoning op de cingel en een molen genaamd de Slotsmolen, eigenaar baron Schwartzenberg."  verkocht.

verkoop Walta slot 1791

Op 3 zitdagen zal het Walta Slot, eigendom van jr. Wilco  Baron Thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, met land en Singel aan de meestbiedende verkocht worden.

verkoop1971De secretaris H.W.Wiarda, S.Braaksma en de Advocaat J.Haytsma te Bolsward, zullen op vrydagen den 22 April by de eerste Zitdag de 29 dito by de Verhoging en 6 May by de Provisioneele Pamslag, telkens 's Namiddags, de kok van twee uur precies, ten huize van Johannes Joncmans, Castelein in 't Fortuin aldaar, publicq by strykgeld aan de meestbiedende Verkoopen:
De gerechte 1 4de over hoog en laag in een Heerlyke ZATHE en LANDEN, met de quotele kosttelyke Huizinge, schuure, uitmuntende Hovinge en keukentuin, en wel beplante Cingel, (Walta Slot) genaamd, staande en gelegen onder Tjerkwert, over het geheel groot 98 Pondematen, en alz bezwaard met 20 Floreen, 17 Strs. binnendyk, en 2 Floreen 16 st. 4 Pondem. buitendyk, als mede met een Jaarykich legaat van 26 Car.Gls. 5 Strs. aan de Diacony van Bolsward, en 3 Goud Gls. Eeuwige rente of Huur, wegens het Hornleger de Erven van Wylen den Hoog Wel Geboren Heer. Jr Wilco Baron Thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, in leven grietman over Wonseradeel, competeerende, zynde  begerechtigd met 3 slapende stemmen, dezelve erven behoorende, werdende by Yeb Joukes cum set. in gebruik, voor de al te zeer geringe Jaarlijkse Huur van zes honderd drie en negentig Car. Gs, boven de Lasten; edoch is dit gedeelte St. Petry en May 1792 vry van Huuringe, Alles Breder by Billetten en nader onderrichting by de Actuarien Voorsz.

Bron: Leeuwarder Courant.

De huidige boerderijDe Stins verloor zijn heerlijkheid en werd een boerderij.
In 1795 worden alle adellijke goederen verbeurd verklaard, maar de titel blijft en vererft op de nazaten van prins Willem V. Koningin Beatrix draagt als historische titel ook nog steeds de titel Vrij vrouwe van Ameland.
Het Waltaslot werd afgebroken en er werd een boerderij opdezelfde plaats opgebouwd. Restanten zijn de oude slotgracht, en de naam.

Tjerkwerd - Ameland - Nassau

Wat is de relatie tussen Tjerkwerd - Ameland - Nassau ? Nou dat zit zo: Watze Cammiga (hij woonde op het Walta slot) was Heer van Ameland. Na zijn overlijden in 1668 werd zijn vrouw Rixt Camminga - Donia Vrouwe van Ameland.

Hun kinderen waren in 1650 ,1653 , 1655 overleden. Rixt overleed 1681 ( zie het monument van Watze en Rixt in de st Petrus kerk) en zo gebeurde het dat de erven van Rixt, Ameland verkochten aan stadhouder Johan Willem Friso van Nassau. Hier volgt een artikel uit de LC van ?-?-2004

Amelander slot 

Met een graszode werd deal Ameland beklonken

Driehonderd (in 2004 fm.) jaar terug kregen de Nassaus via een onderonsje Ameland in bezit. Het gaf stadhouder Johan Willem Friso het recht er op konijnen te jagen. De Amelanders hebben weinig van de Nassaus gemerkt.

Door Eva Vriend

AMELAND - Duizend mensen zouden zich er 170 dagen voor in het zweet hebben moeten werken. Dan hadden ze in 1704 het eiland Ameland kunnen kopen. Maar het was stadhouder Johan Willem Friso die er 170.000 carolusguldens voor neertelde. Volgens Arent Pol van de Koninklijke Nederlandse Munt verdiende een arbeider toen per dag ��n carolusgulden, indertijd de gangbare munteenheid. Omdat het dit jaar driehonderd jaar geleden is dat het eiland in handen kwam van de Oranje Nassaus heeft Douwe de Boer uit Hollum de geschiedenis van de transactie eens uitgezocht.

De koninklijke familie heeft formeel natuurlijk niets meer over Ameland te zeggen. Als historische restant staat inde trits aan titulatuur van koningin Beatrix nog Vrijvrouwe van Ameland vermeld. En de eendenkooi voorbij Buren heet Oranje Nassau.

Het eiland was eeuwenlang in handen van de familie Cammingha. Die stierf in 1681 uit. Via vererving kwam het eiland in bezit van de families Thoe Schwartzenburg en Hohenlansberg.
Die hadden er weinig belang bij en boden het de stadhouder aan. Dit kwam eigenlijk door Bavius Nauta, eind zeventiende eeuw een invloedrijk man in Friesland. Nauta woonde op landgoed Hartstate onder Dearsum, was volmacht in de staten van Friesland en vroedman en schepen van Leeuwarden. En hij was getrouwd met Rixt Metz. Haar man was voor de Thoe Schwartzenburg en Hohenlansbergs de rentmeester op het eiland. Metz is nog steeds een veelvoorkomende naam op Ameland. Dus via een onderonsje tussen Gerbrandus Metz en zijn zwager Nauta ging het eiland naar de Oranjes. De 170.000 carolusguldens mocht in drie termijnen worden betaald. In klinkende gelde, contant in het handje.

Op het Slot van Ballum werd de deal beklonken. Amelander slot 2Dat slot bestaat niet meer. Op die plek staat nu het gemeentehuis. Na de offici�le ondertekening van de akte met zegels in zwarte lak, kreeg de nieuwe eigenaar de sleutel van het slot overhandigd. Symbolisch werd een graszode uit de grond gestoken. Buiten k1onken enkele kanonsschoten. Johan WilIem Friso was zelf niet bij de plechtigheid aanwezig, maar Gerbrandus Metz stuurde hem als welkomstgeschenk gerookte krabben, vier houtsnippen, een houtduif en enige lijsters. Zelf geschoten, want Gerbrandus hield van jagen.j.w.Friso

De Amelanders merkten weinig van de wisseling van eigenaar. Het eiland bleef een zogenoemde vrije heerlijkheid. De Amelanders hoefden geen belastingen te betalen. Johan Willem Friso verkreeg wel het recht om op konijnen te jagen, en wat er aanspoelde op het strand was ook voor hem.

Met de komst van de Fransen in 1795 raakten de Oranjes hun bezittingen kwijt, waaronder Ameland. Het eiland werd bij de provincie Friesland gevoegd. Het kreeg een officieel gemeentebestuur en werd in 1801 als 31ste grietenij bij de provincie gevoegd. Het betekende het einde van de vrije heerlijkheid.

 

De bewoners van Homminga State van eind 1500 tot 1912 ruim 400 jaar.
En de verbintenis met het buurtschap Jonkershuizen.


De eerste bewoners die ik tegen kom op Homminga State zijn: 

Siucke Witzes gehuwd met  Duet Oegesdr. Algera. 
Zij moeten er al gewoond hebben vanaf eind 1500. Helaas ontbreken hier de jaartallen, maar gezien het huwelijk van hun zoon Aucke in 1616 kunnen we dit wel aannemen. Uit dit huwelijk voorzover bekend één zoon:

Aucke Siuckes Homminga gehuwd  19 Oktober 1616 met Sjoerdje Ulbes Buwalda
Op de gevelsteen staan hun beide wapens.

Wapen van Homminga en Buwalda
Wapen van Homminga en Buwalda. ( 1960 foto G.Mulder)


In 1640 in de stemkohieren genoemd als Selfs eigenaar en de gebruiker van boerenplaats No 15 onder Tjerkwerd. ( Dit is Homminga State ) Aucke is overleden in 8 April 1651. 
Hij was   kerkvoogd in Tjerkwerd en ligt begraven in het Hommingagraf in de St.Petruskerk.
Uit dit huwelijk werden vijf kinderen geboren , allen op Homminga State.
1.Doetie Auckes Homminga.    geb.1619. 
2.Ulbe Auckes Homminga        geb.1622. (Boer op  Buwalda Stapert Jonkershuizen.) 
3.Siucke Auckes.Homminga     geb.1625. (Dit is de tak Eemswoude Homminga State.)
4.Jantien Auckes Homminga.    geb. na 1625.
5.Bauckien Auckes Homminga.    geb. na 1626.

Siuwke Auckes Homminga geboren 1625, gehuwd 1658 met 
1. Sietske Joostes. Voor zover  bekend geen kinderen uit dit huwelijk. Overleden voor     1664.
2. Lock Wopkesdr. Buma. geboren 1630. gehuwd. 4 November 1664,  overleden 23         September1687.  
Siuwke  Auckes Homminga overlijd 10 November 1678.


Na het overlijden van Siuwke boert Lock Wopkesdr. Buma verder met haar kinderen. 
Kinderen van Siuwke en Lock Wopkesdr. Buma.
    1. Aucke Siuckes Homminga. verder niets van bekend.
    2. Eling Siuckes Homminga Gebruiker en eigenaar Homminga State.Geboren 1673. gehuwd 7 Februari 1697, overleden 20 Maart 1706 op Homminga State.     Gehuwd  te  Jorwerd met Gryttie Pieters. Geboren 1675, overleden 14 Juni 1714 op Homminga State.
Uit dit huwelijk twee kinderen.
Siucke Elings Homminga.
Aucke Elings Homminga.
Grietje Pieters hertrouwd op 24 Juni 1713 met Feyke Jetses.

Siucke Elings Homminga geboren 1700, gehuwd 6 Maart 1723  met 
1. Ybeltie Jans.Overleden 16 Januari 1727. 
2. Trientie Sibes.
Siucke is geboren op Homminga State. Na zijn huwelijk werden zij boer aan de  Sjungadijk Burgwerd. Uit beide huwelijken werden 11 kinderen geboren.
Kinderen. uit 1e huwelijk van Siuckes Elinga en Ybeltje Jans.
1.Grietje. geboren. 1 dec.1723  
2.Antje.    geboren. 26 febr.1725  
3.Eling.    geboren. 14 jan. 1727  
Kinderen uit 2e huwelijk van Siuckes Elings en Trientie Sibes.
1.Ybeltje geboren. 23 maart 1731. 
2.Elinck.geboren. 10 jan.1733
3.Akke. geboren. 8 maart 1734.    
4.Sijbe. geboren. 12 Juli 1737.      Werd in 1782 boer op Homminga State.
5.Hiske.geboren. 20 sept. 1739.    
6.Auke. geboren. 29 nov.1740.    
7.Auke. geboren 1 febr.1742.    
8.Pieter.geboren 15 juni 1744.

Aucke Elings Homminga. Gehuwd met Claasje Sybes op 23 Mei 1721. 
Van Aucke en Claaske is  niet bekend of zij kinderen gehad hebben.
Naar alle waarschijnlijkheid werden zij boer op Homminga State. Zijn broer Siucke werd boer in Burgwerd. Het feit dat er waarschijnlijk geen opvolgers waren nam in 1782 een zoon van zijn broer Siucke,  Sijbe  Siuckes Homminga, het bedrijf over.

Sijbe Siuckes Homminga gehuwd 13 April 1782  met Griettie Wibes. 
Boer op Homminga State. 
Kinderen. Geboren op Homminga State.
1.Sieuwke Sijbes Homminga     geboren. 27 jan.1783.
2.Wiebe Sijbes Homminga    geboren 26 juli 1785.
3.Trijntje Sijbes Homminga. geboren 5 jan.1790, gehuwd. 9 Mei 1811 te Blauwhuis met  Tjipke Simmes Andringa. 
4.Eling Sijbes Homminga. geboren 29 okt.1791. 
5.Wiebe Sijbes Homminga.geboren 3 mei 1796.

Eling Sijbes Homminga gehuwd 8 Mei 1814 met Akke Fokkes Flapper.Boer Homminga State. 
Kinderen van Eling en Akke. Geboren op Homminga State.
1.Sijbe. geboren 16 april1816 gehuwd  1851 met Froukje Oosterbaan. 
2.Fokke geboren 11 febr.1819 gehuwd 1871 met  Trijntje Palsma. 
3.Sjieuwke geboren 24 nov.1823 gehuwd 1871 met Jeltje van der Berg. Boer in Nijhuizum
4.Wiebe geboren 16 sept. 1827 gehuwd 1876 met Froukje Siemensma. Boer Homminga State.
5.Stijntje geboren 15 juli 1830 gehuwd 1854 met Laas Meyes van der Zee. 
ElingSijbes Homminga. is overleden 15 sept. 1848 Akke Fokkes Flapper 3 dec.1837 beide op Homminga State.

Wiebe Elings Homminga gehuwd 13  Mei 1876 met Frouwkje Johannes Siemensma. 
Verlaat in 1912 Homminga State wegens faillissement.
Hier kwam een eind aan   400 jaar  Homminga familie op Homminga State.

Bewoners. Homminga State.
Eind 1500 - 1616. Siucke Witzes en Duet Oegesdr.Algera. 
1616- 1651. Aucke Siuckes Homminga gehuwd  in 1616 met Sjoerdje Ulbes Buwalda.
1651-1658. Sjoerdje Ulbes Buwalda en haar kinderen.
1658-1678. Siuwke Auckes Homminga gehuwd 1658. met:

  1. Sietske Joostes.
  2. Lock  Wopkesdr.Buma.

1678-1697. Lock Wopkesdr.Buma. en de kinderen.
1697-1706. Eling Siuckes Homminga .Geb. 1673. gehuwd. 7 Febr. 1697 te Jorwerd met 

  • Gryttie  Pieters
  • Sibbeltje Tjebbes.

1706-1721. Sibbeltje Tjebbes. en Feike Jetzes Lolkema en hun kinderen.
1721-1782. Aucke Elings Homminga. gehuwd 23 Mei 1721.met Claasje Sybes 
1782-1804. Sijbe Siuckes Homminga. gehuwd 13 April 1782  met Griettie Wibes.
1804-1814. Griettie Wibes en haar kinderen.
1814-1848. Eling Sijbes Homminga gehuwd 8 Mei 1814 met Akke Fokkes Flapper.
1848-1876. Akke Fokkes Flapper. en haar kinderen
1876-1912. Wiebe Elings Homminga gehuwd 13  Mei 1876 met Froukje Johannes Siemensma.
1912 - 1917 Siebe en Geale Meijer
1917 Jacob Twijnstra en Rinske Keulen
1930 Jelle Twijnstra en Sara Reitsma
1967 Jelle Twijnstra en Hinke Terpstra 

Samengesteld  door J.Y.Galama. Bolsward. Bronnen: Hommingaboek.Gemeente Wonseradeel en Tresoar. Op of aanmerkingen graag per e-mail naar.  Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.   

 

Homminga Wiebe ElingWiebe Elings Homminga ( met dank aan Wiebe Elings de Boer)  

 De kop-hals-rompboerderij is in 1801 gebouwd.
 De kop-hals-rompboerderij is in 1801 gebouwd. Dit staat op de sierankers in de voorgevel.
Daarvoor stond er een boerderij die in 1664 gebouwd was. Maar in 1616 stond er ook al een boerderij.
NR427
wapen van Homminga en Buwalda (� 1960 foto G.Mulder)
 Boerderij Twijnstra met oude gevelsteen. wapen  van Homminga en Buwalda
NR434 Boven het wapenschild, het engelkopje (� 1960 foto G.Mulder)
Boven het wapenschild, het engelkopje (� 1960 foto G.Mulder)
Boven het wapenschild, het engelkopje
Eemswouderlaan 70
rond 1990 foto G.Mulder
rond 1990 foto G.Mulder
Eemswouderlaan 88
rond 1990 foto G.Mulder