Korte geschiedenis vihuela en gitaar

Hoe de gitaar is begonnen is onduidelijk. Hoogstwaarschijnlijk door een jager die als hij zijn pijl afschoot van zijn boog een geluid hoorde. En merkte dat als hij zijn boog tegen een holle ruimte hield het geluid harder klonk.

 

 

image013
Links en rechts een Tar
 

Het woord gitaar komt van het Perzische woord TAR en betekent snaar. Gi betekent waarschijnlijk 3. Dus een gitaar betekent eigenlijk 3 snaren. (Op de foto hiernaast staat links en rechts een tar.)

In India bestaat de Sitar!

 

Een andere uitleg van het woord gitaar is dat het afstamt van het Griekse Chitarra. Een instrument met 3 snaren.    

 

 
image022
Guitarra Latina
Er waren 2 soorten gitaren rond de 12 eeuw in Spanje: De Gitarra Latina en de Gitarra  Moresca.

De Gitarra Latina heeft de insnijdingen die we van de huidige gitaar kennen. Hieruit heeft zich de Vihuela ontwikkeld.

image023
Links Guitarra Latina,Rechts Guitarra Moresca
 

De Gitarra Moresca met een ei vormige klankkast evolueerde tot de luit.

Het woord Vihuela komt van het Latijnse fidicula or fides, een snaar instrument. Ook de woorden viool, viola, violon, vedel, fiedel hebben de zelfde oorsprong.    

 

 
image029
Vihuela de penola
Rond 1400 waren er 3 soorten vihuela's in Spanje
image032
Vihuela de Arco en de Mano

    1. Vihuela de penola: Bespeelt met een plektrum (Links)
    2. Vihuela de arco: Bespeeld met een strijkstok. (rechts)
    3. Vihuela de Mano: Bespeeld met de vingers.(uiterts rechts)

De laatste ontwikkelde zich steeds verder. De toevoeging de Mano verdween. In het midden van de 16 eeuw bedoelde men met een vihuela altijd vihuela de Mano. 

 

 

Er zijn 7 boeken met vihuela muziek uitgegeven in 

Spanje in zo'n 70 jaar tijd. Componisten Milan , Narvaez , Mudarra , Fuenllana , Pisador , Valderrabano , Daza . Behalve in deze boeken zijn er ook nog werken waarin muziek voor vihuela is opgenomen. Ook zijn er enkele manuscripten gevonden.

Behalve in Spanje werd de vihuela ook ronddom Napels in Italie bespeeld. Hier heet het instrument: Viola da Mano. Composities van o.a. Francesco da Milano .

 

 

Aan het eind van de 16 eeuw verdwijnt de vihuela, om plaats te maken voor de 5 korige gitaar. De vihuela was het instrument voor de Adel, de gitaar voor de dorpbewoners. 

image034
Vihuela uit Jacqmarc-André museum te Parijs

Er zijn bijna geen instrumenten overgebleven. Hoogstwaarschijnlijk zijn ze aan het eind van de 16 eeuw omgebouwd tot gitaren.

De stemming van de vihuela is vergelijkbaar met die van de luit: dubbele snaren  GG - CC - ff - aa - dd - gg  Of als je er van uit gaat dat de 16 eeuwse a lager klonk dan  nu wordt de stemming : AA - dd - gg - bb - ee - aa  Soms is de hoogste koor enkel. Volgens Bermudo waren er vihuela's met 7 koren.

Afbeelding  links: Vihuela uit het Jacqmarc-André museum te Parijs. Deze vihuela komt uit het klooster van Guadeloupe in Spanje.

 

 image040

In Spanje tijden de 14 en 15 eeuw had de gitaar 8 snaren verdeeld over 4 koren (= 4 x 2 snaren)

Er zijn 2 verschillende stemmingen bekend: Een oude en een nieuwe stemming.

  • De oude: bes - f - a - d
  • De Nieuwe: c - f - a - d

Het verschil tussen oude en nieuwe stemming is dat de nieuwe de laagste koor een toon lager gestemd is. De nieuwe stemming is gelijk aan de binnenste 4 koren van de vihuela. Bermudo stelt ook in zijn werk dat je een vihuela kon omzetten naar een gitaar als je de laagste en hoogste koren verwijderde. In een paar vihuela uitgaven (Mudarra en Fuenllana) zijn composities voor 4 korige gitaren gedrukt. In Frankrijk door Adrian Le Roy.